Artİstanbul Feshane, Dünya Mimarlık Festivali'nin Finalistleri Arasında

Mesken sahipliği yaptığı etkinlikler ve ağırladığı milyonlarca ziyaretçisiyle Haliç kıyılarından dünyaya açılan bir sanat köprüsü olan Artİstanbul Feshane, Dünya Mimarlık Festivali’nde “yeniden işlevlendirme” kategorisinde finale kalan 16 projeden biri seçildi. Farklı kategorilerden onlarca saygın projenin heyet karşısına çıktığı Dünya Mimarlık Şenliği, 6 - 8 Kasım 2024 tarihleri ortasında Singapur'da gerçekleştirilecek. Mimarlardan tasarımcılara alanın önde gelen isimlerini birebir çatı altında buluşturan Şenlik mühletince gerçekleştirilen etkinlikler, iştirakçiler için yeniden değerli tecrübeler sunacak.

ARTİSTANBUL FESHANE

İstanbul’un yeni sanat üssü Artİstanbul Feshane, Temmuz 2023’te kültür sanat hayatına kapılarını açtı. İBB Miras’ın, Osmanlı’dan miras kalan en değerli sanayi yapılarından biri olan Feshane-i Amire’de gerçekleştirdiği kapsamlı onarım ve yine işlevlendirme çalışmalarıyla kente kazandırılan Artİstanbul Feshane, 8000 metrekareye yayılan çok hedefli üniteleri, İstanbul’un en büyük sergileme salonları ortasında yer alan stant salonu, Naile Akıncı Kütüphanesi, kongre, atölye, yeme-içme ve dinlenme alanları, açık hava sinema gösterimleri, konserleri ve çocuk şenliğiyle İstanbul’a hayat taşıyan bir ömür merkezi olarak öne çıkıyor. 

İstanbul’da sanatın nabzını tutan öncü bir merkez olarak kentin kültür sanat hayatına nefes aldıran Artİstanbul Feshane; açılış aktifliği olarak İstanbul Sanat Meclisi’nin düzenlediği, 19 küratör ve 300 sanatkarın katıldığı, 400’den fazla yapıtın yer aldığı “Ortadan Başlamak” isimli standa mesken sahipliği yaptı. 

31 Ekim-11 Aralık 2023 tarihleri ortasında ise 44 ülkeden 17 küratör ve 154 sanatkarın yer aldığı, 10. Asya-Avrupa Mediations Bienali / “Ben Öteki Bir Sen, Sen Öteki Bir Ben” standını ziyaretçilerle buluşturdu. 

Artİstanbul Feshane, 21 Ocak-7 Temmuz 2024 tarihlerinde bu sefer dünyanın en kıymetli sanat kurumlarından Tate’in koleksiyonu “Dinamik Göz: Op ve Kinetik Sanatın Ötesi” standı ile ağırladı. Yaklaşık 5 ay boyunca ziyarete açık kalan sergiyi, binlerce sanatsever ziyaret etti. Stant ile eş vakitli olarak çocuklarla 16, yetişkinlerle ise 40 stant tipi ve sanat atölyesi gerçekleştirildi. 

27 Şubat 2024 tarihinde açılan; Türk grafik sanatının duayenlerinden, hattat ve cilt sanatkarı Prof. Emin Barın’ın eserlerine “Emin Barın: Ne Senden Rükû Ne Benden Kıyam” standı, Ağustos 2024 tarihine dek ziyaretçilerle buluşmaya devam edecek.

FESHANE-İ AMİRE

İstanbul’un kıymetli sanayi mirası yapılarından Feshane-i Amire’nin öyküsü, 1827 yılında Kadırga Cündi Meydanı’nda fes üretimi yapan bir imalathane ile başladı. 1827-1833 yılları ortasında ordunun ve halkın fes gereksinimini karşılamak üzere klasik tekniklerle üretimlerini sürdüren Kadırga’daki Feshane, 1833 yılında Eyüp Defterdar İskelesi’ndeki Beyhan Sultan Sarayı olarak belirlenen yeni yerine taşındı. Taşınma sürecinin akabinde ağır bir faaliyet devrine giren Feshane’de başta fes olmak üzere çuha, elbise kumaşı, döşeme kumaşı, askeri çizmeler, düğmeler, seccade, halı ve kilim üzere çeşitli dokumacılık eserleri üretildi. 1843 yılında Avrupa’dan getirilen yeni makineler ile birinci sefer buhar makinelerinin kullanıldığı Feshane kapsamlı bir dokuma fabrikasına dönüştü. 1866 yılında çıkan bir yangında buhar makinesi dışında her şeyini kaybeden Feshane, 1868 yılında tıpkı yerde tekrar inşa edilerek en yeni makinelerle donatıldı. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sonucunda fabrika, Bab-ı Seraskeri buyruğuna verilerek “Fes ve Melbusat-ı Askeriye Fabrikası” ismini alan yapı 1921 yılına kadar askeri yönetimde kaldı. 1894 yılında aktüel gereksinimler doğrultusunda yenilenen Feshane’de “Sanayi Sıbyan Mektebi” açıldı; okulda dokuma derslerinin yanında uygulama eğitimi de verilerek yeni ustalar yetiştirildi. 

Cumhuriyet devriyle birlikte birkaç kere el değiştiren Feshane, 1985’te İstanbul Belediyesi’ne devredildi. 1986 yılında Haliç etrafının yine düzenlenmesi projesi kapsamında yapının büyük dokuma salonu dışındaki kısımları yıkıldı; konfeksiyon kısmı ise Bakırköy Pamuklu Sanayii İşletmesi’ne taşındı. Tarihî alan, 1989 yılında Eczacıbaşı Vakfı’na devredildikten sonra restore edilerek yine işlevlendirildi. 

İBB Miras’ın 2022-23 yılları ortasında gerçekleştirdiği onarım ve tekrar işlevlendirme çalışmalarının akabinde “Artİstanbul Feshane” ismiyle İstanbul’un kültür sanat hayatına kazandırıldı.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı