Dışkı Kaçırma Sorununun 4 Önemli Nedeni

Kas ve hudut hasarı, ishal, kabızlık, çeşitli hastalıklar ve yaşlılığa bağlı olarak gelişebilen dışkı kaçırma, vakitle kişiyi ruhsal ve sosyolojik açıdan olumsuz etkiliyor. Gelişmiş ülkelerde özellikle 65 yaş üzeri insanların % 2’si dışkı kaçırma sorunu ile karşı karşıya kalıyor. Çocukluk çağında dışkı kaçırma sorunu ise nörolojik ve fizikî gelişim geriliği olan çocuklar ile çok telaş ve gerilimle yüzleşmek zorunda kalan çocuklarda ortaya çıkabiliyor. Dışkı kaçırma sorunu bireye özel tedavi yolları ve alınacak önlemler ile ortadan kaldırılabiliyor. Memorial Kayseri Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Mustafa Kaplan, dışkı kaçırma sorunu ve tedavi prosedürleri hakkında bilgi verdi.  

Bağırsak denetimi kayboluyor

Bağırsak hareketlerinin denetim edilememesi sonucunda dışkının beklenmedik bir biçimde rektumdan yani bağırsağın son kısmı ve popodan sızmasına dışkı kaçırma (fekal inkontinans) denilmektedir. Anal inkontinans olarak da isimlendirilen dışkı kaçırma, orta sıra ortaya çıkan gaz çıkarma sırasında az ölçüde dışkı sızıntısından, bağırsak denetiminin büsbütün kaybolmasına kadar farklı tablolarla seyredebilen bir problemdir. Bu durum, kişinin isteği dışında gerçekleşmekte ve dışkı anüsten dışarı çıkmaktadır. Olağanda dışkı tutma yeteneği (kontinans) rektum, anüs ve hudut sisteminin olağan halde çalışması sonucu doğal bir durumdur. Anüs ve rektum duvarındaki iki küme kas, dışkıyı rektumda tutarak çıkışı engellemektedir. Olağan kontinans ayrıyeten rektumda dışkının varlığını algılama marifeti (rektal duyu olarak adlandırılır) ile bağırsak hareketi uygun olmadığında dışkıyı gevşetme ve saklama marifetine sahiptir. 

Dışkı kaçırmanın nedeni bunlar olabilir

İnsanlar yaşlandıkça vakitle sfinkter kasları zayıflamaktadır. Kasların zayıflamasının yanı sıra dışkı kaçırma çoklukla değişen bağırsak alışkanlıklarından (ishal, kabızlık) ve rektum ile anüsün dışkı tutma yeteneğini etkileyen durumlardan kaynaklanmaktadır. Bilhassa bayanlarda vajinal doğum sırasında, travma yahut anal cerrahi sırasında sfinkter kasları yahut onları besleyen hudutlar ziyan görebilir. Ayrıyeten diyabetli hastalarda yahut inme sonrası hudut bozukluklarından etkilenen şahıslarda de hudutlar hasara uğrayabilir. Radyasyon tedavisinden sonra yahut Crohn hastalığı olanlarda rektal duvar sertleşebilir. Bu hastalarda rektum gerektiği kadar esneyemez, bu nedenle fazla dışkı dışarı sızabilir. Rektumun anüse yanlışsız sarktığı (rektal prolapsus) yahut rektumun vajinaya yanlışsız çıktığı (rektosel) üzere başka durumlarda da dışkı kaçırma kelam konusu olabilir. Ayrıyeten; 

• Anüsteki deformasyonlar (yaralanma, makata cisim sokma gibi) sonucunda dışkı kaçırma ortaya çıkabilmektedir. 
• Makat bölgesinde yapılan cerrahi teşebbüsler (hemoroid, fistül, fissür ameliyatları) değerli bir dışkı kaçırma sebebidir.
• Sinir hastalıkları sonucunda anal bölgede gelişen hudut hasarları dışkıyı tutamamaya neden olabilmektedir. 
• İleri yaşlarda kaslarda ortaya çıkan güç kaybı da dışkı kaçırmanın kıymetli bir nedenidir. 

Nedene bağlı olarak tedavi seçenekleri uygulanır

Dışkı kaçırma sorunu için tesirli tedaviler bulunmaktadır. Dışkı kaçırma tedavisi, bağırsak denetimini düzgünleştirmeye yahut eski haline getirmeye yardımcı olmaktadır. Dışkı kaçırmanın nedenine bağlı olarak yapılacak tedavinin yanı sıra beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi, ilaçlar, bağırsakları daha yeterli denetim etmeye yardımcı olacak özel idmanlar ya da cerrahi gündeme gelebilir. 

• İshale neden olabilecek ve fekal inkontinansı kötüleştirebilecek yiyecekler ortasında baharatlı ve yağlı yiyecekler, kurutulmuş yahut tütsülenmiş et ile süt eserleri (özellikle laktoz intoleransı varsa) vardır. Kafein içeren içecekler ile içeriğinde yapay tatlandırıcı olan eserler müshil misyonu görebilmektedir. İshali tesirli bir biçimde engelleyen anti-diyare ilaçlar (örneğin loperamid ) mevcuttur. 
• Kabızlık varsa lif açısından güçlü besinler yenmeli ve lif destekleri alınmalıdır. Öte yandan ishal varsa, doktor ishal önleyici ilaçlar yahut dışkıyı tutmaya yardımcı olması için lif destekleri önerebilir.
• Dışkı kaçırma, anal sfinkter denetiminin olmamasından yahut dışkılama dürtüsünün farkındalığının azalmasından kaynaklanıyorsa, anüsün etrafındaki kas gücünü artırmaya yardımcı olacak antrenman biçiminde terapiler yapılabilir. Birtakım durumlarda, bağırsak eğitimi, günün belli bir saatinde tuvalete gitmeyi öğrenmek manasına gelebilmektedir. Örneğin, uzman doktor yemek yedikten sonra bağırsak hareketi için şuurlu bir gayret gösterme konusunda tekliflerde bulunabilmektedir. 
• Sık sık ve büyük ölçülerde dışkı çıkışı varsa, tahriş olmuş cilt ve dışkı ortasında direkt teması önlemek için nem bariyeri olabilecek kremler kullanılmalıdır. Krem sürmeden evvel bölgenin pak ve kuru olduğundan emin olunmalıdır. İlaçsız talk pudrası da anal rahatsızlığı gidermeye yardımcı olabilmektedir. 
• Pamuklu iç çamaşırı ve bol giysiler tercih edilmeli, kirlenen iç çamaşırları sık sık değiştirilmelidir. Ped yahut yetişkin bezi kullanılıyorsa, üstlerinde emici bir fitil katmanı olduğundan emin olunmalıdır.  

Bu tedbirler tesirli olmazsa, cerrahi yahut birtakım girişimsel süreçler gündeme gelebilmektedir.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı