Dünya ve Türkiye gastronomisinin kalbi, İstanbul'da 4. Global GastroEkonomi Zirvesi'nde attı

Açılışını Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ve TURYİD Yönetim Kurulu Lideri Kaya Demirer’in yaptığı 4. Küresel GastroEkonomi Zirvesi’nde Türkiye’nin ve dünyanın alanlarında değerli ve ehil isimleri, gastronomiyi farklı disiplinlerle ele alarak, tecrübelerini ve bilgilerini paylaştılar. 

TURYİD tarafından organize edilen, “4. Küresel GastroEkonomi Zirvesi” 23 Mayıs’ta Atatürk Kültür Merkezi’nde (AKM) gerçekleşti. Toplumsal sanat için tasarlanan kültür merkezi AKM ise tepe ile birlikte kapılarını birinci kere gastronomi dünyasına açtı. TURYİD Yönetim Kurulu Lideri Kaya Demirer ve TURYİD Zirve Komitesi Başkanı Ebru Koralı’nın ev sahipliğiyle düzenlenen doruğa, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, gastronomi kesiminin temsilcileri, Türkiye'den ve dünyadan çok sayıda akademisyen, sanatçı, basın mensubu ve TURYİD üyeleri katıldı.  

“Gastronomi iktisat için güçlü bir kaldıraç”

TURYİD Yönetim Kurulu Lideri Kaya Demirer 4. Küresel GastroEkonomi Zirvesi’nin açılışını yaparken şöyle konuştu: 

“Yemek bizim için yalnızca zarurî bir gereksinim değil bir hayat biçimi, dayanışma, diyalog, fikir alışverişi, birlikte eğlenme, sohbet etme üzere çeşitli aktiviteleri de içeren bir toplumsallaşma edinimi ve her coğrafya için bir kültür ögesi teşkil ediyor. Gastronomi ise turizm, kırsal kalkınma, katma kıymetli üretim ve sürdürülebilir bir iktisat için güçlü bir kaldıraç. Kırsal kalkınmayı desteklemesi tarafıyla de gastronomi kıymetli bir etken. 2019-2024 rakamları, toplumsallaşmaya ne kadar hasret duyduğumuzu anlatan bilgileri bize sundu. Dalımız, bu yıl sonunda 900 milyar TL'lik bir beklenti içinde. İnsan kaynağı bugün gastronomi ve turizmde en büyük kaynak sorunu olarak öne çıkıyor. Maddi ve manevi takviye olunmalı. Dünyada yaygın olarak kullanılan servis fiyatlarının adisyona ve kredi kartına eklenmesi, kayıt dışı gerçekleşen 100 milyar TL’ye yakın fiyat manasında ehemmiyet taşıyor. 

Ülkemiz, ziraî üretimi, ziraî ticareti ve gastronomisi ile dünyada çok özel bir yere sahip. Ziraî üretim ve gastronomi, bu topraklar üzerinde yüzyıllardır devam ediyor. Tarımdan başlamak zorundayız. Michelin yıldızlı şeflerimize hak ettikleri ham maddeyi vermeliyiz. Güzel tarım olmadan düzgün bir gastronomi mümkün değil. Restoran ihracatı potansiyel olarak ülke tanıtımlarının günümüzde en güçlü bileşeni. Türk girişimcilerin marka restoranları sayesinde  "Türk Malı" eser ve hizmet kalitesi dünya ile buluşuyor. Bilindiğiniz üzere Ticaret Bakanlığı'mız yerli üretimin desteklenmesine yönelik çalışmalar kapsamında, Türkiye'nin lokal kıymetlerinin ve coğrafik işaretli eserlerinin tanınırlığının artırılması, bu eserlerin markalaşmasının sağlanması ve piyasada daha fazla pazar hissesine sahip olması ile bu eserleri üreten küçük mahallî üreticilerin pazara girişinin kolaylaştırılmasını hedefleyen ‘Marka’ ve ‘Turquality’ programlarını hayata geçirdi. Bunun desteklenmesi ülkemiz turizmi ve gastronomisi açısından büyük kıymet taşıyor."

“Türkiye’nin yeri sağlamlaşıyor”

Zirvede, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da  bir konuşma yaptı: 

"Türkiye olarak sunduğumuz eşsiz gastronomi tecrübeleriyle dünya çapında fark yaratıyoruz. Dünyada 'Gastrocity' olarak da isimlendirilen Londra, Paris, New York üzere büyük metropollerde olduğu üzere 'fine dining' maksadıyla Türkiye’ye gelinebileceğini anlatmak istiyoruz. Michelin Guide’ın ülkemizin yeme-içme kesimine gösterdiği ilgi, Türkiye’nin gastronomi turizminde ön sıralardaki yerini sağlamlaştırmaya başladığının göstergesidir. Yeme-içme bölümümüz, Michelin Guide’dan aldığı bu takviyeyle küresel gastronomi turizmi hareketliliğinden hak ettiği hissesi almış; İstanbul, İzmir ve Bodrum marka pahalarını sağlamlaştırmıştır.”  

Zirvede yapılan sunumlardan kimileri şu biçimde: 

"Türk mutfağının coğrafyası üzere etapları var"

Tarihçi İlber Ortaylı “Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Mutfakta Değişim” başlıklı oturumda yaptığı konuşmada, “Türk mutfağının etapları var, coğrafyası da öyledir. Anadolu, Yunan ve Pers kültürleri ortasında etkilenmiştir. Türklerin mutfağın çeşitliliğinde farklı ögeler kelam konusu. Osmanlı azınlık milletleri içerisinde Ermenilerin mutfağı çok zengindir, çeşni çeşitliliği nedeniyle. Türk’ün bitkileri kullanma formülü olağanüstüdür. Her bölgenin kendi tabiatına nazaran onları kullanma biçimleri vardır. Mesken mutfağı konut yemeklerini küçümsemek çok ayıp bir şeydir. Pastırma kültürü bizim Anadolu’da bulduğumuz bir çeşittir. Pastırmanın alası Kastamonu’dadır. Vegan mutfak, Türk mutfağına ters bir darbe değildir, çok hoş örneği de çıktı pekala et kullanılmayan bir mutfakta da mükemmeller yaratılır" diye konuştu.

“Gastronomi modanın duruşunu sağlamlaştırıyor”

Kreatif Yönetici, Moda Muharriri, Oyuncu Ece Sükan, “Lüks Moda Markalarının Gastronomiye Olan Tutkusu” sunumunda modanın gastronomi ile bağlantısını anlattı. Sükan, “Moda sanayisi gastronomi buluşması yeni değil lakin son 20 yılda önemli manada ayrılmaz bir ikiliye döndü. Lüksün tarifi artık 360 derece pazarlama. Bir öyküye sahip olması gerekiyor. Yalnızca bir çantayı alıp satmak pazarlama değil, bunun stratejiyle ilerlemesi bu vaktin ruhunun getirdiği bir şey. Dünya moda haftalarında markalar tecrübe ve öykü sunmak durumunda, gastronomiyle birleşiyor, defile sonrası kıymetli bir şefle gastronomi tecrübesi yaşatmak istiyor. Markanın duruşunu daha da sağlamlaştırdığını görüyoruz” tabirini kullandı. 

Yemek yeme tecrübesi üzerine farklı bilgiler

Deneysel psikolog Prof. Charles Spence, “Gastro Fizik: Yeni Yeme Bilimi” sunumunda şunları söyledi:  “Sofranın zevki temel olarak ağızda değil akıldadır. Ne vakit daha güzel bir ruh halindeysek, yemeklerin tadı daha uygun, hatta en güzel olur. Birtakım sesler de yemeğin tadını daha tatlı hale getirir. Artık sonik sesleri kullanarak bir yemeği yüzde 30 daha keyifli hale getirebilirsiniz. Yapılan araştırmalara nazaran beyaz bir tabakta yerseniz bir yemek yüzde 11 daha keyifli bulunuyor. Tabağın dokusu yeme tecrübesini değiştiriyor. Dijital yemek tecrübesi ve artırılmış gerçeklik gelecekte gerçek bir mümkünlük. Lakin, birine yemeğin hazırlanması sırasında bir robotun yahut yapay zekanın yer aldığını söylerseniz, insanların bunu beğenme ihtimali azalıyor."

Gezegenin geleceği için Mavi Ekonomi

Akdeniz Müdafaa Derneği Kurucusu Zafer Kızılkaya ise Mavi İktisat başlıklı konuşmasında, sürdürülebilir denizciliğin değerine vurgu yaptı. Kızılkaya gezegenin geleceği için Mavi Ekonomi'nin kural olduğunu belirterek, bilgiler paylaştı. Kızılkaya "Eğer okyanuslar tek başına bir devlet olsaydı 2,5 katriyonluk yıllık geliriyle dünyanın en büyük birinci ülkesi olurdu. Bizler çiftçi olmadan evvel denizciydik. Akdenizin yüzde 6.1'i korunuyor, kağıt üstünde. Gerçek manada korunan yüzde 0.06. Bir denizin sıhhat göstergesi metrekaredeki balık sayısı. 2027’de neredeyse Akdeniz’de bütün balıkların yüzde 30’u istilacı tipler olacak. Pinna nobilis’in kuşağı Akdeniz’de tükendi" diye konuştu.

Türk gastronomisi için yeni fırsatlar

Türkiye Gastronomi Turizminde Global Fırsatlar için Mutfak Turizmi Kurucusu & World Food Travel Association Kurucu & CEO'su Erik Wolf "Gastronomide Global Fırsatlar" oturumunda, ülkelerin gastronomiye bakış açılarına ait yenilikçi fikirler sundu. Wolf, "Turizm pazarlama bütçeleri daha çok tabiat yahut gurme yemeklere harcanır, halbuki bu gelir getirmez. Kendi mutfağınıza inanmalısınız. Otantik yemekler yükselen bir trend. Türk mutfağının dünya sahnesindeki algısını değiştirmek için kurumlarla lobi yapmalı ve yenilikçi olmalısınız. Türk mutfağı için büyük fırsat, Akdeniz diyetinin yaygınlaşması. Restoranlar, otantik mutfağını tanıtmaya odaklanmalı ve Türk yemeklerinin eşsiz lezzetlerini ve materyallerini sergilemelidir. Türk mutfağının sıhhat yararlarını ve kültürel kıymetini vurgulayarak, restoranlar daha geniş bir kitleyi çekebilir ve pazarda kendilerini farklılaştırabilirler” dedi.

"Tarım olmazsa gastronomi olmaz"

Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce de yaptığı sunumda, ziraî üretimin gastronomideki değerine değindi. İnce, "James C. Scott’ın dediği üzere devletleri tahıl yaratır. Tarıma sahip olmak beka sorunudur. Dünyada 2000 yılında 6.5 milyar ton tahıl üretildi. 2022’de 9.5 milyar tona çıktı bu oran. Toplamda dünyada tarım ve besinin ekonomik büyüklüğü 20 trilyon dolar, bu da 20 Türkiye demek. Ölçek küçük demenin aslında bir karşılığı yok dünyada. Dünya bizden daha küçük ortalamayla çalışıyor. Tarım olmazsa gastronomi olmaz. Gastronomi olmadığı vakit da bir ekonomik bedeli olmaz. Dünyada üretilen kahvenin bedeli kahve çekirdeği olarak 25-30 milyar dolar bandında. Meğer ki, kahve eserlerinin yarattığı kıymet 500 milyar dolar bandında. Bir eserin evvel ziraî olarak üretilmesi gerekiyor ki, ondan sonra gastrosu ve iktisadı olsun" dedi.

Zirvede neler yaşandı?

Zirveden bir gün evvel 22 Mayıs'ta “2 Sinema Birden” oturumunda, hudutlu iştirakçiyle Tràn Anh Hùng'un direktörlüğünü üstlendiği Şeflerin Aşkı (LA PASSION DE DODIN BOUFFANT) ve Metin Çavuş'un direktörlüğündeki reBuilding PALANGA sineması gösterimi yapıldı. Cannes ve San Sebastian Sinema Festivali’den ödüllerle dönen Şeflerin Aşkı sinemasında pişen yemeklerden esinlenerek Le Cordon Blue öğrencileri tarafından hazırlanan özel bir menü ikram edildi.  

Yönetmen, sanatçı ve çiftçi Kutluğ Ataman’ın ailesinden kalan toprakları tekrar hayata döndürmek için verdiği çabayı anlatan, mimarların, sanat tasarımcılarının katkılarıyla başlatılan projenin 10 yıllık serüvenine odaklanan Metin Çavuş’un reBuilding PALANGA fimi de sinefillere gastronomi ve sinemanın büyülü alakasını keyifle sundu. 

Zirvede dünyadan ve Türkiye’den saygın isimler kelam aldı

23 Mayıs’ta açılış konuşmalarının akabinde başlayan tepede, Türkiye’nin ve dünyanın alanlarında ehil ve kıymetli isimleri, 3 farklı oturumda gastronomi dünyasının farklı disiplinlerle ilgisine ışık tuttu. 

Prof İlber Ortaylı, Kamuoyu Araştırmacısı Bekir Ağırdır, Macaristan İstanbul Başkonsolosu Attila Pinter, Deneysel Psikolog Prof. Charles Spence, Nedim Gürsel, Akdeniz Muhafaza Derneği Kurucusu Zafer Kızılkaya, World Food Travel Genel Müdürü Erik Wolf, Idecon Idea & Congress Kurucusu ve Ajans Başkanı Yaprak Yapsan, Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği Başkanı Leyla Aslan, Akademisyen ve Nenha.org kurucusu Anna Beylunioğlu, Migros İhracat-İthalat Yöneticisi Cavit Metin, Mimar ve Ortak Akıl Antakya oluşumunda Murat Tabanlıoğlu, Kreatif Yönetici, Moda Müellifi, Oyuncu Ece Sükan, PlumeMag Kurusucu Bihter Ayyıldız, Orkestra şefi Cem Mansur, Neolokal Restaurant şefi ve ortağı Maksut Aşkar, Maçakızı Otel Kurucu Ortağı Sahir Erozan, Turizm Operasyon ve Geliştirme (TGA) Genel Müdür Yardımcısı Dr. Elif Balcı Fisunoğlu, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürü Birol Güven, Yapımcı Timur Savcı, Senarist-Yönetmen Yüksel Aksu, Endüstriyel Dizayncı Sibel Kutlusoy, Sanatçı-yönetmen ve Çiftçi Kutluğ Ataman, Gastropay & Gastroclub Kurucu Ortağı Gizem Ortal Kutman, Visa Türkiye Pazarlama Yöneticisi İdeal Yüksel, İBB İstanbul Senin Uygulaması Yöneticisi Erdal Büyükbaş, Sapor İstanbul Kurucusu Tuba Şatana, Bloomberg HT Tarım Editörü İrfan Donat, Tanışık Danışmanlık Şirket Sahibi & 27. Periyot Tarım Bakan Yardımcısı Ayşin Işık Gence, Yeni Çiftci Platformu Kurucu Başkanı Emrah İnce, İngiliz Keane Küme İş Geliştirme Yöneticisi Tina Blackmon, Yiyecek ve İçecek Master Planlama, Stratejiler ve Tecrübeler Geliştirme Eliott Kalensky, Sanat Tarihçisi Frederique Desbuissons, Sanatçı, Şef Tunca, Lorem İpsum kurucusu Gloria Rodriguez, Eat Spain Up Projesi Eş Başkanı Luis Miguel, Karaköy Güllüoğlu Genel Müdürü Murat Güllü, Türkiye’nin Miras Bağları Kurucu Üyesi Sabiha Apaydın Gönenli ve Türkiye’nin Miras Bağları Kurucu Üyesi Gözdem Gürbüzatik, konuşmalarıyla  zirveye paha kattılar. 

4.Global GastroEkonomi Tepesi, İstanbul başta olmak üzere tüm Türkiye’den ve de yurt dışından ilgiyle takip edildi.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı